Een Europees Semester voor het welzijn van mens en planeet
Levert het semester een welzijnseconomie op?
EuroHealthNet heeft onderzocht hoe het proces van het Europees Semester 2024, met name de formulering van landspecifieke aanbevelingen, de EU-agenda voor het verminderen van sociale en gezondheidsverschillen ondersteunt en hoe de architectuur van het Semester de Welzijn economie.
Voor EuroHealthNet is de invoering van een Wellbeing Economy de weg vooruit om een gezond, welvarend en samenhangend Europa te bereiken, ter ondersteuning van de strategische doelen en initiatieven van de Europese Unie (EU), zoals de Europese pijler van sociale rechten, de duurzame ontwikkelingsdoelen van de VN, de Green Deal en het herstel- en veerkrachtplan. De Wellbeing Economy kan ook bijdragen aan de houdbaarheid van de begroting en de schuld op de lange termijn, aangezien het prioriteit geeft aan investeringen met een hoog rendement.
De analyse van EuroHealthNet geeft aan dat er enige vooruitgang is geboekt om sociale, gezondheids- en milieudoelen te bevorderen en welzijn te bereiken. Er is echter nog steeds verbetering nodig om een welzijnseconomie te bevorderen en sociale, gezondheids- en milieudoelen op gelijke voet te stellen met fiscale en economische doelstellingen.
Wat is het Europees Semester?
Het Europees Semester is het belangrijkste sociaaleconomische bestuurssysteem van de Europese Unie en heeft als doel het beleid en de hervormingen van de lidstaten binnen de EU af te stemmen op gemeenschappelijke strategische doelen en initiatieven.
Elk jaar publiceert de Europese Commissie de jaarlijkse prioriteiten in de jaarlijkse analyse van duurzame groei, beoordeelt de economische en sociale situatie van elke lidstaat en publiceert landenspecifieke aanbevelingen (CSR's) om nationale regeringen te helpen de Europese doelstellingen te verwezenlijken.
Elk jaar organiseert EuroHealthNet analyseert het Europees Semester-proces vanuit een gezondheidsgelijkheidsperspectief.
Meer aandacht voor sociale, milieu- en gezondheidsaspecten binnen het Europees Semester, maar verdere ontwikkelingen zijn nodig voor een welzijnseconomie
Aanvankelijk lag de focus van het Europees Semester bijna uitsluitend op nationale overheidsbegrotingen en schuldendiscipline. Het proces is geleidelijk uitgebreid met sociaal, milieu- en gezondheidsbeleid. Nu sociale en milieudoelstellingen meer aandacht krijgen als EU-prioriteiten, zijn er meer CSR's geweest om dit beleid te ondersteunen.
Deze verbeteringen op het gebied van sociaal, gezondheids- en milieubeleid, en ook de sociale investeringen via het Europees Semester, zijn stappen in de goede richting om ervoor te zorgen dat Europa bijdraagt aan het welzijn van de mens en de planeet.
Ondanks deze bemoedigende initiatieven is er echter nog veel werk te doen om een Europees Semester te bereiken dat meer gericht is op het welzijn van mensen en de planeet en niet alleen op economische groei gedefinieerd als BBP. Ook de ontwikkeling van expliciete welzijnsindicatoren en hun beleidsprioritering binnen het Semester is nog ver verwijderd van het bereiken van succes.
Het Semester ging in 2010 van start, na de wereldwijde financiële en economische crisis van 2008-2009. Het brengt verschillende Europese mechanismen, zoals het Stabiliteits- en Groeipact, de Procedure voor macro-economische onevenwichtigheden en de Werkgelegenheidsrichtsnoeren, samen in één enkele jaarlijkse cyclus van beleidscoördinatie.
Welzijn centraal stellen in economisch beleid
Wat is een welzijnseconomie?
In ons huidige systeem wordt het succes van onze economieën en samenlevingen gemeten aan de hand van economische groei, zonder rekening te houden met de kosten voor de gezondheid en het milieu. Het Wellbeing Economy-model streeft ernaar de economie in dienst te stellen van wat ons ultieme doel zou moeten zijn: ons welzijn en dat van de planeet.
De transformatieve aanpak van de Welzijn economie verlegt de focus van een economisch systeem dat structureel afhankelijk is van BBP-groei. In plaats daarvan waardeert het de menselijke gezondheid, ecologische duurzaamheid, sociale gelijkheid en welzijn als kernindicatoren van succes. Beleid en wetgeving worden beoordeeld op hun impact op en potentieel om welzijn te verbeteren. Dit creëert een deugdzame cirkel, waarbij verbeterd welzijn economische voordelen vergroot en vice versa.
Onder de Wellbeing Economy is economische groei geen doel, maar een middel om het maatschappelijk en planetair welzijn te verbeteren. De beperkingen van een economisch model dat alleen gebaseerd is op economische groei, gemeten als BBP, zijn duidelijk in termen van toenemende ongelijkheid en sociale uitsluiting, sociale polarisatie en de verslechtering van de gezondheid van het milieu en de mens. De noodzaak om economische modellen te adopteren die hun werkelijke impact op mensen en het milieu beter weerspiegelen, wordt steeds meer erkend.
Beoordeling van de cyclus van 2024: de landspecifieke aanbevelingen, het sociaal convergentiekader, het nieuwe economische bestuur en de indicatoren voor een welzijnseconomie
- De landspecifieke aanbevelingen: Er zijn enkele verbeteringen in de formulering van de Country-Specific Recommendations als het gaat om het aanpakken van sociale en gezondheidsverschillen en het welzijn van mensen en de planeet. Er zijn echter ook enkele tekortkomingen en gemiste kansen:
- Het sociale convergentiekader: De introductie van het Social Convergence Framework weerspiegelt een sterkere aandacht voor sociale en gezondheidsaspecten door sociale risico's te benadrukken zoals geïdentificeerd door het Social Scoreboard-monitoringsysteem. Echter, bij gebrek aan een automatische link tussen geïdentificeerde sociale risico's en landspecifieke aanbevelingen, blijft het onduidelijk hoe het Framework effectief kan zijn in het aanzetten van lidstaten om hun sociale risico's aan te pakken.
- De Herziening van het Europees economisch bestuurskader in 2024: Onder het nieuwe kader voor economisch bestuur is er potentieel voor sterkere investeringsondersteuning, ook in de sociale en gezondheidssector. Door een langetermijnperspectief te introduceren om de schulden en tekorten van lidstaten te beoordelen, moeten overheidsuitgaven voor sociale inclusie en gezondheidsbevordering worden beschouwd als productieve investeringen, wat in de toekomst leidt tot duurzamere overheidsfinanciën. Bij gebrek aan een 'gouden regel' om sociale en gezondheidsinvesteringen automatisch af te schermen, zal de werkelijke impact van dit verhaal op de bevordering van sociale en gezondheidsinvesteringen echter in de komende jaren moeten worden beoordeeld.
Een welzijnskader met indicatoren voor het semester
Met meer dan 100 indicatoren die al bestaan om de prestaties van lidstaten te beoordelen in het kader van het Semesterproces, is er een goed potentieel om de focus te verleggen naar 'welzijn'. Het is echter noodzakelijk om een adequaat Welzijnskader te ontwikkelen, waarin verschillende dimensies van welzijn worden uiteengezet, vergezeld van relevante monitoringtools en indicatoren. Het ontwikkelen van een dergelijk kader zou het Semester relevanter maken voor de echte behoeften van burgers.
Beleidsaanbevelingen
De analyse van EuroHealthNet geeft aan dat er enige vooruitgang is geboekt binnen het Europees Semester om sociale, gezondheids- en milieudoelstellingen te bevorderen. Er zijn echter sterkere inspanningen nodig om het proces te heroriënteren en een welzijnseconomie te bereiken, waarbij sociale, gezondheids- en milieudoelstellingen op gelijke voet worden gesteld met fiscale en economische doelstellingen.
Dit zijn de beleidsaanbevelingen van EuroHealthNet om het proces van het Europees Semester te verbeteren:
1
Versterking van de inspanningen om een Europees kader voor welzijn te ontwikkelen binnen het Europees Semesterproces. Het is noodzakelijk om te investeren in de voortgang van huidige initiatieven, zoals het Europees Gemeenschappelijk Centrum voor Onderzoek, om een Europees Duurzaam en Inclusief Welzijnskader en dashboard met relevante indicatoren te ontwikkelen. Dit initiatief zal het proces van het beoordelen van hoe lidstaten bijdragen aan een reeks beleidsdoelstellingen die verder gaan dan alleen economische groei, vergemakkelijken.
2
Prioriteit geven aan welzijnseconomische maatregelen bij de selectie van indicatoren die in de landspecifieke aanbevelingen moeten worden opgenomen. Als eerste stap moeten indicatoren zoals zelfgerapporteerde mentale gezondheid en eenzaamheid worden geïntroduceerd in het Social Scoreboard van de Europese pijler van sociale rechten. Ten tweede moet het European Wellbeing Framework van indicatoren worden overeengekomen. Dit omvat gelijkheid in gezondheid, onderwijs voor sociale inclusie en gezondheidsvaardigheden, evenals gezondheids- en welzijnsaspecten in huisvesting, klimaatverandering en milieuvervuiling.
Als volgende stap is een afzonderlijk schaduwrapport nodig, als aanvulling op de nationale rapporten van de lidstaten, om de werkelijke staat van het welzijn van de mens en de planeet te beoordelen.
3
Verbetering van de impact van het Sociaal Convergentiekader op de beleids- en hervormingsontwikkeling van de lidstaten. Het is belangrijk om het Social Convergence Framework volledig te verankeren in het semesterproces, zodat er betere verbindingen ontstaan tussen de geïdentificeerde sociale risico's en de formulering van landspecifieke aanbevelingen.
4
Zorgen voor sterkere sociale, gezondheids- en groene investeringen binnen het nieuwe economische bestuurskader. Maatregelen voor begrotings- en schuldreductie moeten in evenwicht worden gebracht met duidelijke en sterke landspecifieke aanbevelingen om te investeren in gezondheidsbevordering en preventie, die verder gaan dan de zorgstelsels en sociale, werkgelegenheids-, milieuaspecten en welzijn omvatten. Om dit te bereiken, moeten hulpmiddelen zoals Return on Investment worden ingebed in het semester om publieke investeringen te beschermen tegen bezuinigingen en bezuinigingsmaatregelen die schadelijk zijn voor sociaal, gezondheids- en milieuwelzijn.
Wat is het volgende?
Tijdens haar mandaat 2025-2030 zal de Europese Commissie een nieuwe strategie tegen armoede voorbereiden, de Europese pijler van sociale rechten versterken door haar actieplan te herzien en een initiatief voor betaalbare huisvesting presenteren. Het zal belangrijk zijn om deze beleidskaders voor te bereiden, rekening houdend met de welzijnseconomie, en om inspanningen voort te zetten om ervoor te zorgen dat het Europees semester resultaten oplevert voor mensen en het welzijn van de planeet en om de sociale, gezondheids- en milieudimensies verder te versterken.
Een sterke focus op welzijn is noodzakelijk om ervoor te zorgen dat het huidige verhaal over Europees concurrentievermogen een centrale rol speelt in de dimensies sociale inclusie, gezondheid en cohesie. Zo blijven ons Europees sociaal model en de waarden van maatschappelijke solidariteit, vastgelegd in Europese Verdragen, behouden.
Een Europees Semester
voor het welzijn van mens en planeet
Levert het semester een
Welzijnseconomie?
Gerelateerde bronnen
Een economie van welzijn voor gelijkheid in de gezondheidszorg
Het bevorderen van een transitie naar gezondere, meer inclusieve en duurzame samenlevingen
Flashcard-tool Europese pijler van sociale rechten
Een gids voor professionals in de volksgezondheid en besluitvormers
